De Semana Santa in Spanje

De Semana Santa - De goede of heilige week genoemd is de belangrijkste week van het jaar in Spanje. Op Palmzondag begint de goede week en deze eindigt op Paaszondag, het is een van de oudste, meest opvallende en emotionele vieringen van Spanje, waarin al eeuwenlang volksreligie, traditie en kunst samenkomen. Volgens de katholieke traditie wordt tijdens Pasen de passie, dood en opstanding van Jezus Christus, de Zoon van God, gevierd. 

Tot en met de zondag van de opstanding worden er acht dagen lang verschillende processies gehouden in de straten van alle steden en dorpen in Spanje: plechtige parades waarbij honderden broeders of Nazareners door de straten lopen met religieuze beelden, stappen genaamd, op het ritme van de drums en religieuze en traditionele muziek van bands.

De Semana Santa in Andalusië is een periode waarin verschillende Broederschappen plechtig boete doen, en het Lijden van Christus herdenken gedurende luisterrijke boetprocessies. Deze boetprocessies vinden plaats in verschillende  Spaanse steden waarbij de bekendste en gelijktijdig grootste te zien zijn in Sevilla en Málaga in de week voor Pasen.

In elk deel van Spanje hebben de processies verschillende kenmerken. Laten we eens de stad Sevilla nemen hoe zo’n week verloopt

De processies trekken gedurende de hele Goede Week uit, in totaal zijn er zo’n zestig optochten. Alle worden door een zogenaamde hermandad of Cofradia georganiseerd; dit zijn katholieke broederschappen. In de regel horen deze broederschappen bij een bepaalde parochie, waar hun processie dan ook begint en eindigt, na door de stad naar de kathedraal in het centrum te zijn getrokken. Zo'n processieroute duurt meerdere uren waarbij de broederschap eerst plechtig door de wijk trekt. Als de broederschap op weg gaat naar de kathedraal versieren de bewoners hun balkons.

Een processie bestaat uit verschillende paso’s, grote passie taferelen. Op enorme tafelvormige constructies zijn beeldengroepen met crucifix geplaatst. De meeste scènes zijn neobarokke weergaven van de Droeve Mysteries van de Heilige Rozenkrans. De beelden zijn ambachtelijk gesneden uit hout en vervolgens gepolychromeerd. Ze hebben grote betekenis voor de volksdevotie in Sevilla en worden beschouwd als religieus gewijd patrimonium. Sommige beelden zijn pauselijk gekroond en worden vereerd in heel Spanje. Meestal worden ze bijzonder aangekleed met goudgeborduurde kostuums, gemaakt van kostbare stoffen. De opstellingen worden gedragen door leden van de broederschap die Costalero's worden genoemd, soms wel vijftig onder een paso. De paso's zijn opgesierd met kaarsen en bloemen. De basis van een paso is verguld of verzilverd.

Broederschappen

Voor de paso gaan anonieme groepen boetelingen, deze worden Nazareno’s genoemd. De boetelingen zijn met honderden, zelfs met duizenden in het geval van een grote Cofradia. De Cofradia van de Virgen de la Esperanza Macarena heeft twaalfduizend broeders en zusters, verspreid over de hele wereld. Vele broeders komen speciaal elk jaar om de processie bij te wonen. Alleen katholieken kunnen lid worden van zo'n broederschap mits men meebetaalt aan de uitmonstering van de processie. Meestal sluiten jonge mannen zich reeds in hun tienerjaren aan bij een bepaalde broederschap, sommige broederschappen laten ook jonge kinderen toe. De medebroeders moeten gedoopt zijn in de Rooms-Katholieke Kerk, hiertoe wordt een bewijs gevraagd. Zij moeten leven naar de geest van de Broederschap, delen in het Roomse geloof, delen in de liefde van Christus, het evangelie verkondigen, en delen in naastenliefde voor de medebroeders en zusters. Elke broederschap heeft zijn bestuur in verscheidene niveaus.

Ambachtelijke kunst

Typerend voor de Semana Santa in Sevilla is de uitzonderlijke rijkdom waarmee de broederschappen zich omringen. In Sevilla is een hele industrie die zich op ambachtelijke wijze bezighoudt met het vervaardigen van liturgische kunst. Het is kenmerkend dat de meeste stukken niet anoniem zijn vervaardigd, maar een duidelijke signatuur en exacte datering hebben.

De verschillende levensgrote beelden in de processies zijn eigendom van de broederschappen. Doorheen het jaar worden ze vereerd in hun eigen kerk of kapel. De meeste hebben verschillende kostbare geborduurde kledingstukken, juwelen en kanten sluiers. Deze worden met regelmaat gewisseld. Meestal gaat het om staak-beelden.

De beelden zijn alle gesneden volgens een strenge canon, die de sevilleaanse school tot op vandaag de dag typeert. De kennis voor het snijden en polychromeren wordt van generatie op generatie doorgegeven. Bekende meester-beeldhouwers die beelden sneden voor de broederschappen zijn: Juan de Mesa, Pedro de Mena, Antonio Castillo Lastrucci en Antonio Susillo. Daarnaast zijn er ook ambachtslieden bedreven in het vergulden van de Paso's met echt bladgoud. Hiervoor worden typisch Spaanse technieken zoals het estofado en oro en sgrafito gebruikt.

Tot bekende goudborduurders die hun typerende barokke stijl in zwaar reliëf hanteren behoren Esperanza Elena Caro en ook Juan Manuel Rodríguez Ojeda. De laatste kreeg een monument aan de boog van de Macarena.

Naast makers van overdadige borduurwerken en beeldhouwkunst zijn er ook meester-zilversmeden die bedreven zijn in het vervaardigen van juwelen, kronen, wierookvaten, medailles en palios uit fijn gedreven zilver waarmee de beelden worden getooid.

Ten slotte zijn er ambachtslieden zoals kaarsengieters die naast de duizenden wassen kaarsen ook speciale grote bloemenstukken uit was vervaardigen en palmsnijders die palmtakken vlechten.

Processie-indeling

De processies volgen elk hun eigen route. De stoet wordt gevormd aan het Huis van de Broederschap of aan de kerk waar de paso's worden vereerd. Als eerste stapt het Cruz de Guia op, een groot kruis dat de Hermandad voorafgaat. Daarna volgen de broeders en zusters in hun mantels. Elk draagt een grote kaars, die wordt ontstoken tijdens de schemering. De processie gebeurt in stilte, sommige broederschappen kennen zwijgplicht. De processie is opgebouwd uit verschillende gedeelten, van elkaar gescheiden door geborduurde vaandels en ceremoniemeesters. De broeders lopen in twee lange rijen, in het midden is er plaats voor de ceremoniemeesters en passerende costalero's (dragers). De boetelingen lopen barrevoets en dragen capirotes, de punthoofddeksels. Deze kappen zijn ontstaan uit een oude straf van de inquisitie. Elke processie bestaat uit meerdere honderden, maar vaak zelfs uit meer dan duizenden personen. 

Na de nazareno's volgt altijd een groepje kinderen dat snoepgoed uitdeelt aan de bedevaarders, daarna komen meestal grote zilveren processie kandelaars, met daarachter een viertal wierookvaten. Dan komt de eerste Paso met begeleiders. Alle gewijde zaken zoals relieken, wierookvaten, kandelaars, ceremonialia en de pasos zelf worden uitsluitend door mannen gedragen, vrouwen doen enkel anoniem boete. Meestal komt er daarna al een muziekkapel, maar soms wordt deze paso ook in stilte gedragen. Daarna komen opnieuw nazareno's die elk een boetekruis dragen. Soms lopen ook geestelijken mee achter de beelden.

Ten slotte komt de Virgen, het Mariabeeld; zij sluit de stoet af. Voor vele vormt dit het emotionele hoogtepunt van de boetprocessie. Het beeld is altijd gekleed, heeft een meters lange mantel en staat onder een baldakijn dat gedragen wordt door zilveren zuilen. Op het baldakijn zijn vaak allegorieën en wapenschilden geborduurd. De Virgen is altijd gekroond en weent kristallen tranen vanwege het verdriet om Christus' Dood. Vele van deze virgens worden vereerd met eretekens en medailles. voor het beeld staan traditioneel grote kaarsen gerangschikt, naast het beeld grote bollen met bloemen, erachter zijn speciale kandelaars die haar mantel verlichten.

De bevolking bejegent de processies met zeer veel eerbied en rust. De meeste bedevaarders staan op vaste plaatsen zoals de kerk of op een strategisch punt. De start van de processie is altijd nagelbijten voor de Capataz; de paso moet door het portaal (zonder schade). Bij broederschappen met hoge paso's zoals de Koninklijke Broederschap van de Kruisoprichting (Cristo de la Exaltación) is het kwestie van centimeters voor de costalero's. 

Ook het kijken naar de processies waar de stoet een bocht neemt is zeer interessant, het duurt immers zeer lang eer zo een kolossale paso is gedraaid. De mensen applaudisseren altijd na zo een delicate passage. Veel emotioneler gaat het eraan toe bij de twee meest beroemde processies op Madrugada (Ochtendgloren van Goede Vrijdag). De beelden worden bedolven onder de klaagliederen (saeta). Zo een saeta is een a capella gezang, hiervoor stopt de stoet. De saeta's zijn meestal in flamenco-stijl. De Mariabeelden verdelen de bevolking van Sevilla in twee partijen, namelijk die van Maria Santissima de la Esperanza de Triana en die van de Maria Santissima de la Esperanza Macarena. Ook de Christus van de Grote Macht (Jesús del Gran Poder), wordt bedolven onder de saeta's. Deze beelden worden het meest vereerd door de Sevillanen.

Het dragen van de paso's gebeurt met veel geduld en plechtstatigheid. De Costalero's, de dragers, doen zo boete voor Christus' Dood en Lijden. De groepen worden gedragen op de maat van muziek, die gespeeld wordt door fanfares. Deze zijn uitgedost in oude uniformen en spelen processiemarsen. Sommige costalero's laten de beelden dansen op de maat van de tamboers. De tamboers symboliseren het onweer dat opstak na Christus' Dood. Langs het parcours staan duizenden mensen die de paso's vereren.

de Goede Week

Overzicht van de Reales Hermandades Sevillanas (koninklijke Sevillaanse Broederschappen). Elke broederschap heeft een zeer lange naam, die verwijst naar de titularissen (devotie) van de Broederschap en ook haar patroonheiligen. Deze worden vaak gekozen uit de mariologie, een christen martelaar en de patroonheiligen van de plaatselijke parochie. Sommige broederschappen zijn van pauselijk recht of hebben doorheen hun geschiedenis bepaalde privileges gekregen (vb.: door ouderdom een aartsbroederschap)^[3] Een bekende Aartsbroederschap is deze van Onze-Lieve-Heer Jesús Nazareno (Medinaceli) in Madrid. Sommige broederschappen hebben als proost het privilege een kanunnik te kunnen hebben.

Domingo de Ramos

Palmzondag is de start van de Semana Santa in Sevilla met een plechtige pontificale hoogmis met aansluitende luisterrijke Palmprocessie, voorgegaan door de Aartsbisschop van Sevilla. Op Palmzondag houden negen koninklijke Broederschappen een plechtige boeteprocessie.

Bron: Wikipedia

Activiteiten in Spanje